रक्तचंदन म्हणजे काय?
रक्तचंदन हा चंदनाचा एक वेगळा प्रकार आहे. हे चंदन लाल रंगाचे असते. या चंदनाला (Red Sandalwood) वेगळा सुगंध नसतो. रक्तचंदनाचे शास्त्रीय नाव Terocapers santans आहे. या झाडाला सॅटेलम अल्बम असेही म्हणतात. ही झाडांच्या दोन भिन्न प्रजाती आहेत. अनेक औषधांमध्ये सामान्य चंदनाचा वापर केला जातो. सामान्य चंदनाचा वापर अत्तर बनवण्यासाठीही केला जातो, पण रक्तचंदन (Red Sandalwood) नाही. या चंदनाचा वापर महागडे फर्निचर आणि सजावटीचे साहित्य बनवण्यासाठी केला जातो.
या रक्तचंदनाचा (Red Sandalwood) वापर नैसर्गिक लाल रंग बनवण्यासाठीही केला जातो. हे सौंदर्यप्रसाधनांमध्ये देखील वापरले जाते. रक्तचंदनाचा वापर दारू बनवण्यासाठीही केला जातो. या चंदनाला (Red Sandalwood) परदेशात जास्त मागणी असल्याने ते मोठ्या प्रमाणात विकले जाते. भारतात तामिळनाडू, आंध्र प्रदेशातील चित्तूर, कडप्पा, कुरुनुल आणि नेल्लोर या चार जिल्ह्यांमध्ये पसरलेल्या शेषाचलमच्या जंगलात लाल चंदन आढळते. हे चंदनाचे (Red Sandalwood) झाड आठ ते अकरा मीटरपर्यंत वाढते. हे झाड वाढायला खूप वेळ लागतो. त्यामुळे त्याचे वजनही अधिक असते.
दक्षिण भारतामध्ये रक्तचंदन (Red Sandalwood) मोठ्या प्रमाणात आढळते. आपल्याकडील चीन, जपान, सिंगापूर, ऑस्ट्रेलिया यांसारख्या देशातील 400 हून अधिक व्यापारी बोली लावून चंदन खरेदी करतात. बहुतेक चीन भारताकडून रक्तचंदन खरेदी करतो. चिनी लोक जास्त चंदन का विकत घेतात कारण चौदाव्या ते सतराव्या शतकापर्यंत इथे राज्य करणाऱ्या सर्व राजांनी चंदनापासून (Red Sandalwood) बनवलेले फर्निचर वापरले होते. तेथील संग्रहालयात आजही फर्निचर ठेवलेले आहे. त्यामुळे चीनमध्ये चंदनाला जास्त मागणी आहे.
तत्पूर्वी या चंदनाला (Red Sandalwood) जपानमध्येही जास्त मागणी होती कारण त्याचा वापर अनेक वाद्ये बनवण्यासाठी केला जात होता. पण लग्नसमारंभात वाद्ये देण्याची प्रथा हळूहळू कमी होत आहे. रक्तचंदन (Red Sandalwood) डोकेदुखी, पित्त, त्वचारोग, ताप, विंचू दंश इत्यादींसाठीही उपयुक्त आहे, असे एका प्रयोगशाळेत म्हटले आहे. कर्नाटकात सर्वाधिक चंदनाची झाडे आढळतात.
